Dario Fo Nobel lecture in english with translation in greek

• Nobel Lecture, Dario Fo

Nobel Lecture, December 7, 1997

Contra Jogulatores Obloquentes

Against Jesters Who Defame and Insult

"Against jesters who defame and insult". Law issued by Emperor Frederick II (Messina 1221), declaring that anyone may commit violence against jesters without incurring

The drawings I'm showing you are mine. Copies of these, slightly reduced in size, have been distributed among you.

For some time it's been my habit to use images when preparing a speech: rather than write it down, I illustrate it. This allows me to improvise, to exercise my imagination - and to oblige you to use yours.

As I proceed, I will from time to time indicate to you where we are in the manuscript. That way you won't lose the thread. This will be of help especially to those of you who don't understand either Italian or Swedish. English-speakers will have a tremendous advantage over the rest because they will imagine things I've neither said nor thought. There is of course the problem of the two laughters: those who understand Italian will laugh immediately, those who don't will have to wait for Anna [Barsotti]'s Swedish translation. And then there are those of you who won't know whether to laugh the first time or the second. Anyway, let's get started.

Ladies and gentlemen, the title I've selected for this little chat is "contra jogulatores obloquentes", which you all recognize as Latin, mediaeval Latin to be precise. It's the title of a law issued in Sicily in 1221 by Emperor Frederick II of Swabia, an emperor "anointed by God", who we were taught in school to regard a sovereign of extraordinary enlightenment, a liberal. "Jogulatores obloquentes" means "jesters who defame and insult". The law in question allowed any and all citizens to insult jesters, to beat them and even - if they were in that mood - to kill them, without running any risk of being brought to trial and condemned. I hasten to assure you that this law no longer is in vigour, so I can safely continue.

Ladies and gentlemen,

Friends of mine, noted men of letters, have in various radio and television interviews declared: "The highest prize should no doubt be awarded to the members of the Swedish Academy, for having had the courage this year to award the Nobel Prize to a jester." I agree. Yours is an act of courage that borders on provocation.

It's enough to take stock of the uproar it has caused: sublime poets and writers who normally occupy the loftiest of spheres, and who rarely take interest in those who live and toil on humbler planes, are suddenly bowled over by some kind of whirlwind.

Like I said, I applaud and concur with my friends.

These poets had already ascended to the Parnassian heights when you, through your insolence, sent them toppling to earth, where they fell face and belly down in the mire of normality.

Insults and abuse are hurled at the Swedish Academy, at its members and their relatives back to the seventh generation. The wildest of them clamour: "Down with the King ... of Norway!". It appears they got the dynasty wrong in the confusion.

(At this point you may turn the page. As you see there is an image of a naked poet bowled over by a whirlwind.)

Some landed pretty hard on their nether parts. There were reports of poets and writers whose nerves and livers suffered terribly. For a few days thereafter there was not a pharmacy in Italy that could muster up a single tranquillizer.

But, dear members of the Academy, let's admit it, this time you've overdone it. I mean come on, first you give the prize to a black man, then to a Jewish writer. Now you give it to a clown. What gives? As they say in Naples: pazziàmme? Have we lost our senses?

Also the higher clergy have suffered their moments of madness. Sundry potentates - great electors of the Pope, bishops, cardinals and prelates of Opus Dei - have all gone through the ceiling, to the point that they've even petitioned for the reinstatement of the law that allowed jesters to be burned at the stake. Over a slow fire.

On the other hand I can tell you there is an extraordinary number of people who rejoice with me over your choice. And so I bring you the most festive thanks, in the name of a multitude of mummers, jesters, clowns, tumblers and storytellers.

(This is where we are now [indicates a page].)

And speaking of storytellers, I mustn't forget those of the small town on Lago Maggiore where I was born and raised, a town with a rich oral tradition.

They were the old storytellers, the master glass-blowers who taught me and other children the craftsmanship, the art, of spinning fantastic yarns. We would listen to them, bursting with laughter - laughter that would stick in our throats as the tragic allusion that surmounted each sarcasm would dawn on us. To this day I keep fresh in my mind the story of the Rock of Caldé.

"Many years ago", began the old glass-blower, "way up on the crest of that steep cliff that rises from the lake there was a town called Caldé. As it happened, this town was sitting on a loose splinter of rock that slowly, day by day, was sliding down towards the precipice. It was a splendid little town, with a campanile, a fortified tower at the very peak and a cluster of houses, one after the other. It's a town that once was and that now is gone. It disappeared in the 15th century.

"'Hey', shouted the peasants and fishermen down in the valley below. 'You're sliding, you'll fall down from there'.

"But the cliff dwellers wouldn't listen to them, they even laughed and made fun of them: 'You think you're pretty smart, trying to scare us into running away from our houses and our land so you can grab them instead. But we're not that stupid.'

"So they continued to prune their vines, sow their fields, marry and make love. They went to mass. They felt the rock slide under their houses but they didn't think much about it. 'Just the rock settling. Quite normal', they said, reassuring each other.

"The great splinter of rock was about to sink into the lake. 'Watch out, you've got water up to your ankles', shouted the people along the shore. 'Nonsense, that's just drainage water from the fountains, it's just a bit humid', said the people of the town, and so, slowly but surely, the whole town was swallowed by the lake.

"Gurgle ... gurgle ... splash ... they sink .... houses, men, women, two horses, three donkeys ... heehaw ... gurgle. Undaunted, the priest continued to receive the confession of a nun: 'Te absolvi ... animus ... santi ... guurgle ... Aame ... gurgle ...' The tower disappeared, the campanile sank with bells and all: Dong ... ding ... dop ... plock ...

"Even today", continued the old glass-blower, "if you look down into the water from that outcrop that still juts out from the lake, and if in that same moment a thunderstorm breaks out, and the lightning illuminates the bottom of the lake, you can still see - incredible as it may seem! - the submerged town, with its streets still intact and even the inhabitants themselves, walking around and glibly repeating to themselves: 'Nothing has happened'. The fish swim back and forth before their eyes, even into their ears. But they just brush them off: 'Nothing to worry about. It's just some kind of fish that's learned to swim in the air'.

"'Atchoo!' 'God bless you!' 'Thank you ... it's a bit humid today ... more than yesterday ... but everything's fine'. They've reached rock bottom, but as far as they're concerned, nothing has happened at all."

Disturbing though it may be, there's no denying that a tale like this still has something to tell us.

I repeat, I owe much to these master glass-blowers of mine, and they - I assure you - are immensely grateful to you, members of this Academy, for rewarding one of their disciples.

And they express their gratitude with explosive exuberance. In my home town, people swear that on the night the news arrived that one of their own storytellers was to be awarded the Nobel Prize, a kiln that had been standing cold for some fifty years suddenly erupted in a broadside of flames, spraying high into the air - like a fireworks finale - a myriad splinters of coloured glass, which then showered down on the surface of the lake, releasing an impressive cloud of steam.

(While you applaud, I'll have a drink of water. [Turning to the interpreter:] Would you like some?

It's important that you talk among yourselves while we drink, because if you try to hear the gurgle gurgle gurgle the water makes as we swallow we'll choke on it and start coughing. So instead you can exchange niceties like "Oh, what a lovely evening it is, isn't it?".

End of intermission: we turn to a new page, but don't worry, it'll go faster from here.)

Above all others, this evening you're due the loud and solemn thanks of an extraordinary master of the stage, little-known not only to you and to people in France, Norway, Finland ... but also to the people of Italy. Yet he was, until Shakespeare, doubtless the greatest playwright of renaissance Europe. I'm referring to Ruzzante Beolco, my greatest master along with Molière: both actors-playwrights, both mocked by the leading men of letters of their times. Above all, they were despised for bringing onto the stage the everyday life, joys and desperation of the common people; the hypocrisy and the arrogance of the high and mighty; and the incessant injustice. And their major, unforgivable fault was this: in telling these things, they made people laugh. Laughter does not please the mighty.

Ruzzante, the true father of the Commedia dell'Arte, also constructed a language of his own, a language of and for the theatre, based on a variety of tongues: the dialects of the Po Valley, expressions in Latin, Spanish, even German, all mixed with onomatopoeic sounds of his own invention. It is from him, from Beolco Ruzzante, that I've learned to free myself from conventional literary writing and to express myself with words that you can chew, with unusual sounds, with various techniques of rhythm and breathing, even with the rambling nonsense-speech of the grammelot.

Allow me to dedicate a part of this prestigious prize to Ruzzante.

A few days ago, a young actor of great talent said to me: "Maestro, you should try to project your energy, your enthusiasm, to young people. You have to give them this charge of yours. You have to share your professional knowledge and experience with them". Franca - that's my wife - and I looked at each other and said: "He's right". But when we teach others our art, and share this charge of fantasy, what end will it serve? Where will it lead?

In the past couple of months, Franca and I have visited a number of university campuses to hold workshops and seminars before young audiences. It has been surprising - not to say disturbing - to discover their ignorance about the times we live in. We told them about the proceedings now in course in Turkey against the accused culprits of the massacre in Sivas. Thirty-seven of the country's foremost democratic intellectuals, meeting in the Anatolian town to celebrate the memory of a famous mediaeval jester of the Ottoman period, were burned alive in the dark of the night, trapped inside their hotel. The fire was the handiwork of a group of fanatical fundamentalists that enjoyed protection from elements within the Government itself. In one night, thirty-seven of the country's most celebrated artists, writers, directors, actors and Kurdish dancers were erased from this Earth.

In one blow these fanatics destroyed some of the most important exponents of Turkish culture.

Thousands of students listened to us. The looks in their faces spoke of their astonishment and incredulity. They had never heard of the massacre. But what impressed me the most is that not even the teachers and professors present had heard of it. There Turkey is, on the Mediterranean, practically in front of us, insisting on joining the European Community, yet no one had heard of the massacre. Salvini, a noted Italian democrat, was right on the mark when he observed: "The widespread ignorance of events is the main buttress of injustice". But this absent-mindedness on the part of the young has been conferred upon them by those who are charged to educate and inform them: among the absent-minded and uninformed, school teachers and other educators deserve first mention.

Young people easily succumb to the bombardment of gratuitous banalities and obscenities that each day is served to them by the mass media: heartless TV action films where in the space of ten minutes they are treated to three rapes, two assassinations, one beating and a serial crash involving ten cars on a bridge that then collapses, whereupon everything - cars, drivers and passengers - precipitates into the sea ... only one person survives the fall, but he doesn't know how to swim and so drowns, to the cheers of the crowd of curious onlookers that suddenly has appeared on the scene.

At another university we spoofed the project - alas well under way - to manipulate genetic material, or more specifically, the proposal by the European Parliament to allow patent rights on living organisms. We could feel how the subject sent a chill through the audience. Franca and I explained how our Eurocrats, kindled by powerful and ubiquitous multinationals, are preparing a scheme worthy the plot of a sci-fi/horror movie entitled "Frankenstein's pig brother". They're trying to get the approval of a directive which (and get this!) would authorize industries to take patents on living beings, or on parts of them, created with techniques of genetic manipulation that seem taken straight out of "The Sorcerer's Apprentice".

This is how it would work: by manipulating the genetic make-up of a pig, a scientist succeeds in making the pig more human-like. By this arrangement it becomes much easier to remove from the pig the organ of your choice - a liver, a kidney - and to transplant it in a human. But to assure that the transplanted pig-organs aren't rejected, it's also necessary to transfer certain pieces of genetic information from the pig to the human. The result: a human pig (even though you will say that there are already plenty of those).

And every part of this new creature, this humanized pig, will be subject to patent laws; and whosoever wishes a part of it will have to pay copyright fees to the company that "invented" it. Secondary illnesses, monstrous deformations, infectious diseases - all are optionals, included in the price ...

The Pope has forcefully condemned this monstrous genetic witchcraft. He has called it an offence against humanity, against the dignity of man, and has gone to pains to underscore the project's total and irrefutable lack of moral value.

The astonishing thing is that while this is happening, an American scientist, a remarkable magician - you've probably read about him in the papers - has succeeded in transplanting the head of a baboon. He cut the heads off two baboons and switched them. The baboons didn't feel all that great after the operation. In fact, it left them paralysed, and they both died shortly thereafter, but the experiment worked, and that's the great thing.

But here's the rub: this modern-day Frankenstein, a certain Professor White, is all the while a distinguished member of the Vatican Academy of Sciences. Somebody should warn the Pope.

So, we enacted these criminal farces to the kids at the universities, and they laughed their heads off. They would say of Franca and me: "They're a riot, they come up with the most fantastic stories". Not for a moment, not even with an inkling in their spines, did they grasp that the stories we told were true.

These encounters have strengthened us in our conviction that our job is - in keeping with the exhortation of the great Italian poet Savinio - "to tell our own story". Our task as intellectuals, as persons who mount the pulpit or the stage, and who, most importantly, address to young people, our task is not just to teach them method, like how to use the arms, how to control breathing, how to use the stomach, the voice, the falsetto, the contracampo. It's not enough to teach a technique or a style: we have to show them what is happening around us. They have to be able to tell their own story. A theatre, a literature, an artistic expression that does not speak for its own time has no relevance.

Recently, I took part in a large conference with lots of people where I tried to explain, especially to the younger participants, the ins and outs of a particular Italian court case. The original case resulted in seven separate proceedings, at the end of which three Italian left-wing politicians were sentenced to 21 years of imprisonment each, accused of having murdered a police commissioner. I've studied the documents of the case - as I did when I prepared Accidental Death of an Anarchist - and at the conference I recounted the facts pertaining to it, which are really quite absurd, even farcical. But at a certain point I realized I was speaking to deaf ears, for the simple reason that my audience was ignorant not only of the case itself, but of what had happened five years earlier, ten years earlier: the violence, the terrorism. They knew nothing about the massacres that occurred in Italy, the trains that blew up, the bombs in the piazze or the farcical court cases that have dragged on since then.

The terribly difficult thing is that in order to talk about what is happening today, I have to start with what happened thirty years ago and then work my way forward. It's not enough to speak about the present. And pay attention, this isn't just about Italy: the same thing happens everywhere, all over Europe. I've tried in Spain and encountered the same difficulty; I've tried in France, in Germany, I've yet to try in Sweden, but I will.

To conclude, let me share this medal with Franca.

Franca Rame, my companion in life and in art who you, members of the Academy, acknowledge in your motivation of the prize as actress and author; who has had a hand in many of the texts of our theatre.

(At this very moment, Franca is on stage in a theatre in Italy but will join me the day after tomorrow. Her flight arrives midday, if you like we can all head out together to pick her up at the airport.)

Franca has a very sharp wit, I assure you. A journalist put the following question to her: "So how does it feel to be the wife of a Nobel Prize winner? To have a monument in your home?" To which she answered: "I'm not worried. Nor do I feel at all at a disadvantage; I've been in training for a long time. I do my exercises each morning: I go down on my hand and knees, and that way I've accustomed myself to becoming a pedestal to a monument. I'm pretty good at it."

Like I said, she has a sharp wit. At times she even turns her irony against herself.

Without her at my side, where she has been for a lifetime, I would never have accomplished the work you have seen fit to honour. Together we've staged and recited thousands of performances, in theatres, occupied factories, at university sit-ins, even in deconsecrated churches, in prisons and city parks, in sunshine and pouring rain, always together. We've had to endure abuse, assaults by the police, insults from the right-thinking, and violence. And it is Franca who has had to suffer the most atrocious aggression. She has had to pay more dearly than any one of us, with her neck and limb in the balance, for the solidarity with the humble and the beaten that has been our premise.

The day it was announced that I was to be awarded the Nobel Prize I found myself in front of the theatre on Via di Porta Romana in Milan where Franca, together with Giorgio Albertazzi, was performing The Devil with Tits. Suddenly I was surrounded by a throng of reporters, photographers and camera-wielding TV-crews. A passing tram stopped, unexpectedly, the driver stepped out to greet me, then all the passengers stepped out too, they applauded me, and everyone wanted to shake my hand and congratulate me ... when at a certain point they all stopped in their tracks and, as with a single voice, shouted "Where's Franca?". They began to holler "Francaaa" until, after a little while, she appeared. Discombobulated and moved to tears, she came down to embrace me.

At that moment, as if out of nowhere, a band appeared, playing nothing but wind instruments and drums. It was made up of kids from all parts of the city and, as it happened, they were playing together for the first time. They struck up "Porta Romana bella, Porta Romana" in samba beat. I've never heard anything played so out of tune, but it was the most beautiful music Franca and I had ever heard.

Believe me, this prize belongs to both of us.

Thank you.

Translated from Italian by Paul Claesson

• Διάλεξη για το Νομπελ, 7 Δεκεμβρίου 1997

Contra Jogulatores Obloquentes

Against Jesters Who Defame and Insult

Ενάντια στους γελωτοποιούς που δυσφημίζουν και προσβάλουν

«Ενάντια στους γελωτοποιούς που δυσφημίζουν και προσβάλουν».  Νόμος που εκδόθηκε από τον Αυτοκράτορα Frederick II (Messina 1221), που διακηρύσσει ότι οποιοσδήποτε μπορεί να ασκήσει βία σε ένα γελωτοποιό χωρίς να υποστεί ποινή.

Οι ζωγραφιές που σας δείχνω είναι δικές μου.  Αντίγραφα αυτών, σε μικρή σμίκρυνση, έχουν μοιραστεί σε σας.

Για κάποιο διάστημα μου έχει γίνει συνήθεια να χρησιμοποιώ εικόνες όταν ετοιμάζω ένα λόγο: περισσότερο από το να το γράφω, τον εικονογραφώ.  Αυτό μου επιτρέπει να αυτοσχεδιάζω, να ασκώ τη φαντασία μου – και να σας υποχρεώνω να χρησιμοποιείτε τη δική σας.

Καθώς θα προχωράω, θα σας υποδεικνύω που βρισκόμαστε στο χειρόγραφο.  Έτσι δε θα χάσετε τον ειρμό.  Αυτό θα βοηθήσει όλους εσάς που δεν καταλαβαίνετε ούτε Ιταλικά ούτε Σουηδικά.  Οι αγγλόφωνοι θα έχουν ένα καταπληκτικό πλεονέκτημα ως προς τους υπόλοιπους γιατί θα φαντάζονται πράγματα που ούτε έχω πει ούτε έχω σκεφτεί.

Υπάρχει φυσικά το πρόβλημα των δύο γέλιων:  Αυτοί που καταλαβαίνουν ιταλικά θα γελάσουν αμέσως, εκείνοι που δεν καταλαβαίνουν θα πρέπει να περιμένουν της Anna [Barsotti] τη Σουηδική μετάφραση.  Κι ύστερα υπάρχουν και κάποιοι από σας που δε θα ξέρουν αν θα πρέπει να γελάσουν την πρώτη φορά ή τη δεύτερη.  Εν πάση περιπτώσει, ας ξεκινήσουμε.

Κυρίες και κύριοι, ο τίτλος που επέλεξα γι αυτή τη μικρή κουβέντα είναι "contra jogulatores obloquentes", που όλοι αναγνωρίζετε ότι είναι λατινικά, μεσαιωνικά λατινικά για να είμαι ακριβής.  Είναι ο τίτλος ενός νόμου που εκδόθηκε στη Σικελία το 1221 από τον Αυτοκράτορα Frederick II από τη Swabia, ένας αυτοκράτορας «χρισμένος από το θεό», που μάθαμε στο σχολείο να τον θεωρούμε ηγεμόνα εξαιρετικής διαφώτισης, ένας φιλελεύθερος.

 "Jogulatores obloquentes" σημαίνει «γελωτοποιοί που δυσφημούν και προσβάλλουν».  Ο ύποπτος νόμος επέτρεψε στον καθένα και σε όλους τους πολίτες να προσβάλουν τους γελωτοποιούς, να τους χτυπούν και ακόμα – αν είχαν διάθεση- να τους σκοτώνουν, χωρίς να διατρέχουν κανένα κίνδυνο να δικαστούν και να καταδικαστούν.  Βιάζομαι να σας διαβεβαιώσω ότι αυτός ο νόμος δεν ισχύει πια, άρα λοιπόν μπορώ να συνεχίσω με ασφάλεια.

Κυρίες και κύριοι,

Φίλοι μου, διαπρεπείς άνθρωποι των γραμμάτων, έχουν σε διάφορες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις δηλώσει: «Το ανώτατο βραβείο θα έπρεπε αναμφίβολα να έχει επιδοθεί στα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας, που είχαν το κουράγιο αυτό το χρόνο να βραβεύσουν με το Νόμπελ έναν γελωτοποιό».  Συμφωνώ.  Η δική σας είναι πράξη θάρρους οριακά προκλητική.

Αρκεί κανείς να κάνει μια εκτίμηση του θορύβου που έχει προκαλέσει: αξεπέραστοι ποιητές και συγγραφείς που ανήκουν στις ανώτατες κάστες, και οι οποίοι σπάνια ενδιαφέρονται για εκείνους που ζουν και μοχθούν σε πιο ταπεινά επίπεδα, ξαφνικά έπεσαν κάτω από κάποιου είδους ανεμοστρόβιλο.

Όπως είπα, επικροτώ και συμφωνώ με τους φίλους μου. 

Αυτοί οι ποιητές είχαν ήδη αναρριχηθεί στα Παρνασσιακά ύψη όταν εσείς, με την αυθάδειά σας, τους στείλατε αναποδογυρισμένους στη γη, όπου έπεσαν με τα μούτρα και την κοιλιά κάτω στη λάσπη της φυσιολογικής ζωής.

Προσβολές και ύβρεις εκσφενδονίστηκαν προς τη Σουηδική Ακαδημία, στα μέλη της και στους συγγενείς τους επτά γενεές πίσω.  Οι πιο άγριοι από αυτούς κραυγάζουν: «Κάτω ο Βασιλιάς…της Νορβηγίας!».  Φαίνεται ότι έκαναν λάθος με τη δυναστεία μέσα στη σύγχυση.

(Σ’ αυτό το σημείο μπορείτε να γυρίσετε τη σελίδα.  Όπως βλέπετε υπάρχει μια εικόνα ενός γυμνού ποιητή που αναποδογυρίζεται από ένα ανεμοστρόβιλο).

Κάποιοι προσγειώθηκαν αρκετά σκληρά στα μέλη τους.  Αυτές ήταν αναφορές ποιητών συγγραφέων των οποίων τα νεύρα και το συκώτι υπέφεραν τρομερά.  Για κάποιες μέρες μετά από αυτό δεν υπήρχε φαρμακείο στην Ιταλία που θα μπορούσε να βρει ούτε ένα ηρεμιστικό.

Αλλά, αγαπητά μέλη της Ακαδημίας, ας το παραδεχτούμε, αυτή τη φορά το παρακάνατε.  Εννοώ, μα ελάτε, πρώτα δίνετε βραβείο σε ένα μαύρο, εννοώ εκείνο τον εβραίο συγγραφέα.  Τώρα το δίνετε σε έναν κλόουν.  Τι δίνει;  Όπως λένε στη Νάπολη: pazziàmme?  Τα’ χουμε πια χάσει;

Επίσης ο υψηλόβαθμος κλήρος έχει υποστεί τις στιγμές της τρέλας τους.  Διάφοροι ηγεμόνες – σημαντικοί εκλέκτορες του Πάπα, επίσκοποι, καρδινάλιοι και ιεράρχες του Opus Dei – έχουν όλοι φτάσει στο ανώτατο όριο, στο σημείο που έχουν ακόμα και κάνει αίτηση για την επαναφορά του νόμου που επιτρέπει οι γελωτοποιοί να καίγονται στον πάσσαλο.  Σε σιγανή φωτιά.

Αντιστρόφως μπορώ να σας πω ότι υπάρχει ένας εκπληκτικός αριθμός ανθρώπων που πανηγυρίζουν μαζί μου με την επιλογή σας.  Κι έτσι σας φέρνω τις πιο θερμές ευχαριστίες, στο όνομα της πλειοψηφίας των μίμων, των γελωτοποιών, των κλόουν, των ακροβατών και των αφηγητών.

(Εδώ είμαστε τώρα).

Και μιλώντας για αφηγητές, δεν πρέπει να ξεχάσω εκείνους στις πικρές πόλεις στο Lago Maggiore που γεννήθηκα και μεγάλωσα, μια πόλη με πλούσια προφορική παράδοση.

 Ήταν οι μεγάλοι αφηγητές, οι δάσκαλοι υαλουργοί που με δίδαξαν εμένα και άλλα παιδιά τη δεξιοτεχνία, την τέχνη, περιστρεφόμενων φανταστικών νημάτων.  Θα τους ακούγαμε, να ξεσπούν σε γέλια – γέλια που θα καρφώνονταν στο λαιμό  μας όπως ο τραγικός υπαινιγμός που ξεπέρασε κάθε σαρκασμό που θα γινόταν ορατός σε μας.  Μέχρι αυτή τη μέρα κρατάω νωπό στο νου μου την ιστορία Rock of Caldé.

«Πριν πολλά χρόνια», άρχιζε ο υαλουργός, «ψηλά στην κορυφή αυτού του απόκρημνου λόφου που υψώνεται από τη λίμνη προς μια πόλη που λέγεται Caldé.  Όπως συνέβαινε, αυτή η πόλη που βρίσκεται σε ένα χαλαρό απόσχιση βράχου που σιγά- σιγά, μέρα με τη μέρα, γλιστρούσε προς τα κάτω προς τη χαράδρα.  Ήταν μια θαυμάσια μικρή πόλη, με ένα κωδωνοστάσιο, ένα οχυρωμένο πύργο στην κορυφή και ένα σύμπλεγμα σπιτιών, το ένα μετά το άλλο.  Ήταν μια πόλη που κάποτε υπήρχε και τώρα δεν υπάρχει πια.  Εξαφανίστηκε το 15ο αιώνα.

«Ε, φώναξαν οι χωρικοί και οι ψαράδες κάτω στην κοιλάδα από κάτω.  «Γλιστράς, θα πέσεις από κει».

«Αλλά οι γκρεμοί της πόλης δεν τους άκουγαν, γελούσαν μαζί τους και τους κορόιδευαν.  «Νομίζετε ότι είστε αρκετά έξυπνοι, προσπαθώντας να μας τρομάξετε για να φύγουμε από τα σπίτια μας και τη γη μας για να αρπάξετε εσείς.  Αλλά δεν είμαστε τόσο ανόητοι».

«Έτσι συνέχιζαν να κλαδεύουν τα αμπέλια τους, να σπέρνουν τα χωράφια τους, να παντρεύονται και να κάνουν έρωτα.  Πάνε με τη μάζα.  Ένιωθαν το βράχο να γλιστρά κάτω από τα σπίτια τους αλλά δεν το σκέφτονταν σοβαρά.  «Ο βράχος απλά κατακάθεται.  Απολύτως φυσιολογικό», είπαν, καθησυχάζοντας ο ένας τον άλλο.

Το μεγάλο απόσχιση του βράχου ήταν έτοιμο να βυθιστεί στη λίμνη.  «Προσέχετε, έχει φτάσει το νερό στους αστραγάλους σας», φώναζαν οι άνθρωποι κατά μήκος της όχθης.  «Ανοησίες, αυτό είναι αποχετευτικό νερό από τα σιντριβάνια, είναι απλά λίγη υγρασία»,  είπε ο λαός της πόλης, κι έτσι, σιγά –σιγά αλλά με σιγουριά, όλη η πόλη πνίγηκε στη λίμνη.

«Γουργουρίζουν… γουργουρίζουν …τσαλαβουτούν…βυθίζονται…σπίτια, άνδρες, γυναίκες, δυο άλογα, τρία γαϊδούρια…χιχο… γουργουρίζουν.  Απτόητοι, ο ιερέας συνέχισε να εξομολογεί μια καλόγρια: 'Te absolvi ... animus ... santi ... guurgle ... Aame ... gurgle ...'.  Ο πύργος εξαφανίστηκε, το κωδωνοστάσιο βυθίστηκε με τις καμπάνες και όλα: Ντονγκ…ντινγκ…ντοπ…πλοκ….

«Ακόμα και σήμερα», συνέχισε ο υαλουργός, «αν κοιτάξεις κάτω μέσα στο νερό από εκείνη την προεξοχή που ακόμα προβάλλει από τη λίμνη, και αν την ίδια στιγμή ξεσπάσει ένας κεραυνός, και η αστραπή φωτίσει το βυθό της λίμνης, μπορείς ακόμα να δεις – όσο απίστευτο κι αν φαίνεται! – τη βυθισμένη πόλη, με τους δρόμους της ακόμα άθικτους κι ακόμα και τους ίδιους τους κατοίκους, να περπατούν και να επαναλαμβάνουν στους εαυτούς τους: «Τίποτα δεν έχει συμβεί».  Τα ψάρια κολυμπούν πίσω και μπροστά στα μάτια τους, ακόμα και μέσα στ’ αυτιά τους.   Όμως απλά τα αγνοούν: «Δεν υπάρχει καμία ανησυχία.  Είναι κάποιο είδος ψαριού που έχει μάθει να κολυμπάει στον αέρα».

 «Αψού!» «Ο θεός να σ’ ευλογεί!». «Ευχαριστώ…έχει λίγη υγρασία σήμερα…περισσότερο από χτες…αλλά όλα είναι μια χαρά».  Έχουν πιάσει πάτο, αλλά σε ότι τους αφορά, δεν έχει συμβεί τίποτα απολύτως».

Όσο ανησυχητικό κι αν είναι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα παραμύθι σαν αυτό έχει κάτι ακόμα να μας πει.

Επαναλαμβάνω, οφείλω πολλά σε αυτούς τους δεξιοτέχνες υαλουργούς μου, κι εκείνοι – σας διαβεβαιώνω – είναι πάρα πολύ ευγνώμονες σε εσάς, μέλη αυτής της Ακαδημίας, που ανταμείβετε έναν από τους μαθητές τους.

Και εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους με εκρηκτικά μεγάλο ενθουσιασμό/  στην πόλη μου, οι άνθρωποι ορκίζονται πως τη νύχτα που έφτασαν τα νέα ότι σε ένα από τους αφηγητές τους θα απένειμαν το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ένα καμίνι που έμενε παγωμένο για περίπου πενήντα χρόνια ξαφνικά εξερράγη με μια ομοβροντία από φλόγες, που ράντισε ψηλά τον ουρανό – όπως το φινάλε των πυροτεχνημάτων – μυριάδες θραύσματα πολύχρωμου γυαλιού, που έπεσαν στην επιφάνεια της λίμνης, απελευθερώνοντας ένα αξιοθαύμαστο σύννεφο ατμού.

(Ενώ χειροκροτείτε, θα πιω μια γουλιά νερό.  [Προς το μεταφραστή:] Θα θέλατε λίγο;

Είναι σημαντικό να μιλάτε μεταξύ σαν την ώρα που πίνουμε νερό, γιατί αν προσπαθείτε να ακούσετε το γουργουρητό που κάνει το νερό όπως το καταπίνουμε θα πνιγούμε και θα αρχίσουμε να βήχουμε.  Έτσι αντ’ αυτού μπορείτε να αρχίσετε να ανταλλάσετε καλά λόγια όπως «Τι υπέροχη βραδιά, δεν είναι;»

 Τέλος διαλείμματος: γυρίζουμε σε μια καινούρια σελίδα, αλλά μην ανησυχείτε, θα πάει πιο γρήγορα από δω και πέρα.

Πέρα από όλα τα άλλα, αυτή τη βραδιά δικαιούστε τα μεγαλόφωνα και σοβαρά ευχαριστήρια ενός εκπληκτικού κυρίαρχου της σκηνής, λίγο γνωστού όχι μόνο σε σας και στους ανθρώπους στη Γαλλία, στη Νορβηγία, στη Φιλανδία…αλλά ακόμα και στους ανθρώπους στην Ιταλία.    Παρ' όλα αυτά ήταν, μέχρι το Shakespeare, αναμφίβολα ο σπουδαιότερος θεατρικός συγγραφέας της αναγεννησιακής Ευρώπης.  Αναφέρομαι στον Ruzzante Beolco, ο μεγαλύτερός μου δάσκαλος μαζί με το Μολιέρο: και οι δύο ηθοποιοί – θεατρικοί συγγραφείς, και οι δύο αντικείμενα χλευασμού από τους ηγέτες των γραμμάτων της εποχής τους.  Πάνω απ’ όλα, τους μισούσαν που έφερναν στη σκηνή την καθημερινή ζωή, τις χαρές και την απόγνωση των κοινών ανθρώπων, την υποκρισία και την αλαζονεία των υψηλών και δυνατών, και την αδιάλειπτη αδικία.  Και το μεγαλύτερο και ασυγχώρητο τους λάθος ήταν αυτό: στο να λένε αυτά τα πράγματα, έκαναν τους ανθρώπους να γελάνε.  Το γέλιο δεν ευχαριστεί τους δυνατούς.

Ο Ruzzante, ο πραγματικός πατέρας της Commedia dell'Arte, κατασκεύασε επίσης μια δική του γλώσσα, μια γλώσσα του θεάτρου και για το θέατρο, βασισμένη σε μια ποικιλία γλωσσών: τις διαλέκτους της Κοιλάδας Po, εκφράσεις στα Λατινικά, στα Ισπανικά, ακόμα και στα Γερμανικά, όλα αναμιγμένα με ονοματοποιημένους ήχους δικής του επινόησης.  Είναι απ’ αυτόν, από τον Beolco Ruzzante, που έχω μάθει να απελευθερώνω τον εαυτό μου από τη συμβατική λογοτεχνική γραφή και να εκφράζομαι με λέξεις που μπορεί κανείς να μασήσει, με ασυνήθιστους ήχους, με διάφορες τεχνικές ρυθμού και αναπνοής, ακόμα και με τον ασυνάρτητο και ακατάληπτο λόγο του grammelot(ένα στυλ γλώσσας που χρησιμοποιείται στο σατυρικό θέατρο μαζί με παντομίμα και μιμητισμό).

 Επιτρέψτε μου να αφιερώσω ένα μέρος αυτού του περίβλεπτου βραβείου στο Ruzzante.

Λίγες μέρες πριν, ένας νέος ηθοποιός με μεγάλο ταλέντο μου είπε: «Δάσκαλε, θα έπρεπε να προσπαθήσεις να προβάλλεις την ενέργειά σου, τον ενθουσιασμό σου, στους νέους ανθρώπους.  Πρέπει να τους δώσεις αυτή σου τη φόρτιση.  Πρέπει να μοιραστείς την επαγγελματική γνώση και εμπειρία μαζί τους».  Η Φράνκα – αυτή είναι η γυναίκα μου- κι εγώ κοιταχτήκαμε και είπαμε: «Έχει δίκιο».  Αλλά όταν διδάσκουμε σε άλλους την τέχνη μας, και μοιραζόμαστε αυτή τη φόρτιση της ενέργειας, ποιο σκοπό θα υπηρετήσει;  Που θα οδηγήσει;

Τους προηγούμενους δύο μήνες, η Φράνκα κι εγώ επισκεφτήκαμε ένα αριθμό πανεπιστημιουπόλεων για να κάνουμε εργαστήρια και σεμινάρια σε νεανικά κοινά.  Ήταν εκπληκτικό – για να μην πω ενοχλητικό- να ανακαλύπτει κανείς την άγνοιά τους για τους καιρούς που ζούμε.  Τους είπαμε για τις διαδικασίες που βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη στην Τουρκία εναντίον των κατηγορουμένων ενόχων για τη σφαγή στο Sivas.  Τριάντα επτά από τους πιο δημοκρατικούς πνευματικούς ανθρώπους της χώρας, που συναντήθηκαν στην πόλη της ανατολής για να γιορτάσουν τη μνήμη ενός διάσημου γελωτοποιού του μεσαίωνα της Οθωμανικής περιόδου, κάηκαν ζωντανοί στο σκοτάδι της νύχτας, παγιδευμένοι μέσα στο ξενοδοχείο τους.  Η φωτιά ήταν έργο μιας ομάδας φανατικών φονταμενταλιστών που απολάμβαναν την προστασία από στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης.  Μέσα σε μια νύχτα, τριάντα επτά από τους πιο διάσημους ανθρώπους της χώρας καλλιτέχνες, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί και Κούρδοι χορευτές σβήστηκαν απ’ το χάρτη.

Με ένα χτύπημα αυτοί οι φανατικοί κατέστρεψαν κάποιους από τους πιο σημαντικούς συμμάχους της Τουρκικής κουλτούρας.

Χιλιάδες μαθητές μας άκουσαν.  Το βλέμμα στα πρόσωπά τους έδειχνε την κατάπληξή τους και την δυσπιστία τους.  Δεν είχαν ακούσει ποτέ για τη σφαγή.  Αλλά αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο είναι ότι ούτε οι δάσκαλοι ούτε οι καθηγητές τους που ήταν παρόντες δεν είχαν ακούσει γι’ αυτό.  Εκεί είναι η Τουρκία στη Μεσόγειο, κυριολεκτικά μπροστά μας, που επιμένει να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κι όμως κανένας δεν είχε ακούσει για τη σφαγή.  O Salvini ένας διαπρεπής Ιταλικός δημοκράτης, ήταν σωστός στο εξής σημείο όταν παρατήρησε:  «Η πλατιά διαδεδομένη άγνοια των γεγονότων είναι το κυρίαρχο στήριγμα της αδικίας».  Αλλά αυτή η έλλειψη σκέψης από την πλευρά των νέων έχει δοθεί από εκείνους που είναι υπεύθυνοι να τους μορφώσουν και να τους ενημερώσουν: ανάμεσα στους άνοες και στους απληροφόρητους, οι δάσκαλοι και οι άλλοι εκπαιδευτικοί αξίζουν την πρώτη αναφορά.

 Οι νέοι άνθρωποι εύκολα υποκύπτουν στο βομβαρδισμό από  περιττές κοινοτοπίες και χυδαιότητες που τους σερβίρονται κάθε μέρα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης:  άψυχες τηλεοπτικές ταινίες δράσης όπου σε διάστημα δέκα λεπτών τους κερνάνε τρεις βιασμούς, δύο δολοφονίες, ένα ξυλοδαρμό και ένα κατά συρροή αυτοκινητιστικό δυστύχημα με δέκα οχήματα σε μια γέφυρα που ύστερα καταρρέει, πάνω στην οποία όλα – αυτοκίνητα, οδηγοί και περαστικοί – γκρεμίζονται μέσα στη θάλασσα… μόνο ένας άνθρωπος επιβιώνει από την πτώση, αλλά δεν ξέρει να κολυμπήσει κι έτσι πνίγεται, με τους ευφημισμούς του πλήθους των περίεργων θεατών που ξαφνικά εμφανίστηκαν στη σκηνή.

Σε κάποιο άλλο πανεπιστήμιο διακωμωδήσαμε το εγχείρημα – δυστυχώς ενώ ήταν υπό εξέλιξη – της διαχείρισης γενετικού υλικού, ή ειδικότερα, η πρόταση από την Ευρωπαϊκή Βουλή για να επιτρέψει κατοχύρωση πατέντας για ζωντανούς οργανισμούς.  Μπορούσαμε να νοιώσουμε πώς το θέμα έκανε το κοινό να ανατριχιάσει.  Η Φράνκα κι εγώ εξηγήσαμε πώς οι Ευρωκράτες μας, παρακινημένοι από παντοδύναμες και πανταχού παρούσες πολυεθνικές, ετοιμάζουν ένα σχήμα που αξίζει να γίνει σενάριο για ταινία επιστημονικής φαντασίας – τρόμου με τον τίτλο «Ο αδελφός-γουρούνι του Φρανκεστάιν».  Προσπαθούν να πάρουν την έγκριση μιας κατευθυντήριας γραμμής η οποία (και καταλάβετέ το αυτό!) θα έδινε την άδεια στις βιομηχανίες να πάρουν πατέντες πάνω σε ζωντανούς οργανισμούς, ή σε μέλη τους, φτιαγμένες με  τεχνικές γενετικού χειρισμού που φαίνεται να τα έχουν πάρει απευθείας από το "The Sorcerer's Apprentice".

Μ’ αυτό τον τρόπο θα έπρεπε να δουλεύει:  με το χειρισμό της γενετικής σύστασης ενός γουρουνιού, ένας επιστήμονας τα καταφέρνει να κάνει το γουρούνι να μοιάζει περισσότερο με άνθρωπο.  Με αυτή τη διευθέτηση γίνεται ακόμα πιο εύκολο να αφαιρέσει κανείς από το γουρούνι το όργανο της επιλογής του – ένα συκώτι, ένα νεφρό – και να το μεταμοσχεύσει σε ένα άνθρωπο.  Αλλά για να βεβαιωθεί κανείς ότι τα μεταμοσχευμένα όργανα του γουρουνιού δε θα απορριφθούν, είναι επίσης αναγκαίο να μεταφερθούν συγκεκριμένα κομμάτια γενετικής πληροφορίας από το γουρούνι στον άνθρωπο.  Το αποτέλεσμα:  ένα ανθρώπινο γουρούνι (αν και θα πεις ότι υπάρχουν ήδη πολλά από αυτά).

Και κάθε κομμάτι αυτού του καινούριου πλάσματος, αυτό το ανθρωπόμορφο γουρούνι, θα υπόκειται σε νόμους πατέντας, και ο οποιοσδήποτε επιθυμεί ένα κομμάτι από αυτό θα πρέπει να πληρώσει τέλη δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην εταιρία που το «εφηύρε».  Δευτερογενείς αρρώστιες, τερατομορφίες, μεταδοτικές ασθένειες – είναι όλες προαιρετικές και περιλαμβάνονται στην τιμή…

Ο Πάπας έχει με σθένος καταδικάσει αυτή την τερατώδη γενετική μαγεία.  Την έχει αποκαλέσει προσβολή ενάντια στην ανθρωπότητα, ενάντια στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, και έχει προσπαθήσει σκληρά να υπογραμμίσει την πλήρη και αδιαμφισβήτητη έλλειψη ηθικής αξίας του εγχειρήματος.

Το εκπληκτικό είναι ότι ενώ αυτό συμβαίνει, ένας Αμερικανός επιστήμονας, ένας αξιόλογος μάγος – πιθανότατα θα έχετε διαβάσει γι αυτόν από τις εφημερίδες – πέτυχε τη μεταμόσχευση κεφαλής ενός μπαμπουίνου.  Έκοψε τα κεφάλια δύο μπαμπουίνων και τα άλλαξε.  Οι μπαμπουίνοι δεν ένιωθαν τόσο καλά μετά την εγχείρηση.  Στην πραγματικότητα, τους άφησε παράλυτους, και πέθαναν και οι δύο λίγο μετά από αυτό, αλλά το πείραμα πέτυχε, και αυτό είναι το σημαντικότερο.

 Αλλά εδώ είναι η δυσκολία: αυτός ο μοντέρνος Frankenstein, ένας συγκεκριμένος Professor White, είναι όλο αυτό το διάστημα ένα εξέχον μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών του Βατικανού.  Κάποιος πρέπει να προειδοποιήσει τον Πάπα.

Έτσι, κάναμε αυτές τις εγκληματικές φάρσες στα παιδιά στα πανεπιστήμια, και γέλασαν απίστευτα.  Έλεγαν για μένα και τη Φράνκα:  «Είναι ταραχοποιά στοιχεία, επινοούν τις πιο φανταστικές ιστορίες».  Ούτε για μια στιγμή, ούτε με μια ανατριχίλα στην πλάτη του, δεν αντιλήφθηκαν ότι οι ιστορίες που τους είπαμε ήταν αληθινές.

 Αυτές οι συναντήσεις μας ενδυνάμωσαν ως προς την πεποίθησή μας ότι η δουλειά μας είναι- σχετικά με την προώθηση του μεγάλου ιταλού ποιητή Savinio – «για να πούμε τη δική μας ιστορία».    Η αρμοδιότητά μας ως πνευματικοί άνθρωποι, ως άνθρωποι που ανεβαίνουν στον άμβωνα ή στη σκηνή, και οι οποίοι, το σημαντικότερο, απευθύνονται στους νέους ανθρώπους, η αποστολή μας είναι όχι μόνο να τους διδάξουμε τη μέθοδο, όπως πώς να χρησιμοποιούν τα χέρια, πώς να ελέγχουν την αναπνοή, πώς να χρησιμοποιούν το στομάχι, τη φωνή, το falsetto(ψιλή φωνή), το contracampο.  Δεν αρκεί να διδάξει κανείς μια τεχνική ή ένα στυλ:  πρέπει να δείξουμε τι συμβαίνει γύρω μας.  Πρέπει να μπορούν να πουν τη δική τους ιστορία.  Μια θεατρική, μια λογοτεχνική, μια καλλιτεχνική έκφραση που δε μιλά για την εποχή της δεν έχει καμία σχέση.

Πρόσφατα, πήρα μέρος σε ένα μεγάλο συνέδριο με πολλούς ανθρώπους όπου προσπάθησα να εξηγήσω, ειδικότερα στους νεότερους συμμετέχοντες, τις λεπτομέρειες μιας συγκεκριμένης δικαστικής υπόθεσης στην Ιταλία.  Η αρχική υπόθεση κατέληξε σε επτά ξεχωριστές διαδικασίες, στο τέλος των οποίων τρεις Ιταλοί αριστεροί πολιτικοί καταδικάστηκαν σε 21 χρόνια φυλάκιση έκαστος, κατηγορούμενοι για τη δολοφονία ενός ανώτερου αστυνομικού.  Μελέτησα τα έγγραφα της υπόθεσης – όπως έκανα όταν προετοίμασα τον Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού – και στο συνέδριο εξιστόρησα τα γεγονότα που αναφέρονταν σε αυτό, που είναι στ’ αλήθεια αρκετά παράλογα, ακόμα και κωμικά.  Αλλά σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο αντιλήφθηκα ότι μιλούσα σε κουφά αυτιά, για τον απλό λόγο ότι το κοινό μου αγνοούσε όχι μόνο την ίδια την υπόθεση, αλλά και ότι είχε συμβεί πέντε χρόνια νωρίτερα, δέκα χρόνια νωρίτερα: τη βία, την τρομοκρατία.  Δεν ήξεραν τίποτα για τις σφαγές που συνέβησαν στην Ιταλία, τα τρένα που εξερράγησαν, τις βόμβες στις πλατείες ή τις κωμικές δικαστικές υποθέσεις που τραβάνε από τότε.

Το τραγικά δύσκολο πράγμα είναι ότι για να μιλήσει κανείς γι αυτά που συμβαίνουν σήμερα, πρέπει να ξεκινήσω με το τι συνέβη πριν 30 χρόνια και μετά να συνεχίσω με τον τρόπο μου μπροστά.  Δεν αρκεί να μιλήσω για το παρόν. Και προσέξτε, δεν πρόκειται μόνο για την Ιταλία: το ίδιο συμβαίνει παντού, σε όλη την Ευρώπη.  Προσπάθησα και στην Ισπανία και συνάντησα την ίδια δυσκολία, προσπάθησα στη Γαλλία, στη Γερμανία, δεν έχω ακόμα προσπαθήσει στη Σουηδία, αλλά θα το κάνω.

Καταλήγοντας, θέλω να μοιραστώ αυτό το μετάλλιο με τη Φράνκα.

Τη Φράνκα Ραμε, η σύντροφός μου στη ζωή και στην τέχνη που εσείς, μέλη της Ακαδημίας, αναγνωρίζετε στο κίνητρό σας για το βραβείο ως ηθοποιού και συγγραφέα, που είχε βοήθεια σε πολλά από τα κείμενα του θεάτρου μας.

(Αυτή τη στιγμή η Φράνκα είναι σε μια σκηνή σε ένα θέατρο στην Ιταλία και θα με βρει μεθαύριο.  Η πτήση της φτάνει το μεσημέρι, αν θέλετε μπορούμε όλοι μαζί να κατευθυνθούμε στο αεροδρόμιο για να την παραλάβουμε).

Η Φράνκα έχει ένα πολύ οξύ πνεύμα, σας διαβεβαιώνω.  Ένας δημοσιογράφος της έθεσε το ακόλουθο ερώτημα: «Λοιπόν, πώς νιώθετε που είστε η γυναίκα ενός βραβευθέντα με Νόμπελ;  Που έχετε ένα μνημείο μέσα στο σπίτι σας;».  Στο οποίο απάντησε:  «Δεν ανησυχώ.  Ούτε νιώθω καθόλου μειονεκτικά, εξασκούμαι σ’ αυτό για πολύ καιρό.  Κάνω τις ασκήσεις μου κάθε πρωί: χέρια πόδια, και μ’ αυτό τον τρόπο έχω συνηθίσει να είμαι βάθρο για ένα μνημείο.  Είμαι πολύ καλή σ’ αυτό».

Όπως είπα, έχει ένα οξύ πνεύμα.  Κατά καιρούς ακόμα στρέφει την ειρωνεία της και στον εαυτό της.

Χωρίς εκείνη στο πλευρό μου, όπου βρίσκεται μια ολόκληρη ζωή, δε θα είχα ποτέ πραγματοποιήσει τη δουλειά που βλέπετε να έχει χωρέσει για να τιμηθεί.  Μαζί έχουμε ανεβάσει στη σκηνή και έχουμε αποστηθίσει χιλιάδες παραστάσεις, σε θέατρα, σε εργοστάσια, σε καταλήψεις πανεπιστημίων, ακόμα και σε αποχαρακτηρισμένες εκκλησίες, σε φυλακές, σε πάρκα πόλεων, σε ήλιο και σε βροχή, πάντα μαζί.  Έπρεπε να ανεχτούμε τις ύβρεις και τις επιθέσεις της αστυνομίας, προσβολές από δεξιούς, και βία.  Και ήταν η Φράνκα που έπρεπε να υπομείνει την πιο φρικτή επίθεση.  Έπρεπε να πληρώσει πιο ακριβά από τον καθένα από μας, βάζοντας τη σωματική της ακεραιότητα σε κίνδυνο, για την αλληλεγγύη με τους ταπεινούς και δαρμένους που ήταν η υπόθεσή μας.

Τη μέρα που ανακοινώθηκε ότι επρόκειτο να μου απονεμηθεί το Βραβείο Νόμπελ βρέθηκα μπροστά από το θέατρο στη Via di Porta Romana στο Μιλάνο όπου η Φράνκα, μαζί με τον Giorgio Albertazzi, ανέβαζαν την παράσταση The Devil with Tits.  Ξαφνικά περικυκλώθηκα από ένα συρφετό δημοσιογράφων , φωτογράφων και τηλεοπτικά συνεργεία με κάμερες.  Ένα τραμ που περνούσε σταμάτησε, αναπάντεχα, ο οδηγός βγήκε έξω για να με χαιρετήσει, κι έπειτα κι όλοι οι επιβάτες βγήκαν έξω επίσης, με χειροκρότησαν, και όλοι ήθελαν να ανταλλάξουμε χειραψία και να με συγχαρούν…όταν σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή όλοι σταμάτησαν στην πορεία τους και, με μια φωνή φώναξαν «Που είναι η Φράνκα;».  Άρχισαν να φωνάζουν «Φράνκααα» μέχρι που, έπειτα από λίγο, εμφανίστηκε.  Σαστισμένη και με δάκρυα στα μάτια, ήρθε κάτω για να με αγκαλιάσει.

Σ’ εκείνη τη στιγμή, σαν από το πουθενά, εμφανίστηκε ένα συγκρότημα, που έπαιζε μόνο πνευστά όργανα και κρουστά.  Φτιάχτηκε από παιδιά από όλα τα μέρη της πόλης και, όπως συνέβη, έπαιζαν μαζί για πρώτη φορά.  Άρχισαν να παίζουν "Porta Romana bella, Porta Romana" σε ρυθμό σάμπα.  Δεν είχα ακούσει ποτέ κάτι να ναι τόσο εκτός ρυθμού, αλλά ήταν η ομορφότερη μουσική που είχαμε ακούσει ποτέ η Φράνκα κι εγώ.

Πιστέψτε με αυτό το βραβείο ανήκει και στους δυο μας.

Σας ευχαριστώ.

Μεταφρασμένο από τα Ιταλικά από τον Paul Claesson.